Sinds kort ben ik lid van de HCC Muziek-gg, na als belangstellende de zeer interessante gebruikersdag op 27 mei jl. in Utrecht bezocht te hebben. Tijdens mijn natte vakantiedagen in Drenthe had ik mooi tijd om de ontvangen documentatie eens goed door te nemen en kwam ik op het idee dit stukje voor de MidiKoerier te schrijven.

MidiInfo/2 leerde mij veel over alle basisbegrippen rondom midi. Maar ook de MidiKoerier van januari en mei 2000 waren een welkome aanvulling hierop. Hoewel ik al heel wat jaren een PC bezit en al wat experimenteerde met midi en muziekbestanden is het hebben van deze theoretische ondergrond eigenlijk een must voor het goed begrijpen van deze specifieke materie binnen computerland.

Computerland? Of bedoel ik de muziekwereld? Hier heb je het punt waar deze twee werelden elkaar raken. Beter gezegd: waar deze twee werelden bij mezelf gecombineerd zijn. Wordt in de MidiInfo/2 vrijwel voortdurend geschreven over keyboards, midi-modules, sampling en synthesizers, het verschil is me inmiddels duidelijk, over elektronische orgels wordt eigenlijk niet specifiek geschreven. En juist daarvan hebben we er één thuis staan, een zgn. klassiek elektronisch orgel, ook wel kerkorgel genoemd. Zelf speel ik weliswaar "geen noot", mijn vrouw speelt echter zoveel beter. Toch is dit binnen het kader "midi" een interessant fenomeen.

Goed beschouwd is ons instrument eigenlijk een soort "super keyboard". In deze groep instrumenten wordt tegenwoordig volledig gebruik gemaakt van midi echter, met "eigen" zeer ver doorontwikkelde, hoogwaardige en natuurgetrouwe samples op basis van echte kerkorgels en aanverwante instrumenten.

Deze orgels hebben hun eigen geschiedenis doorgemaakt. Waar de echte geschiedenis van het orgel begint doet hier niet zo zeer ter zake, de meeste lezers zullen zich echter het trapharmonium wel herinneren. Het zgn. hammondorgel, de elektronische opvolger hierop, maar ook de vele "gewone" elektronische orgels zoals de bekende Eminent's, Solina's (geproduceerd door Eminent), Viscounts en vele anderen zijn, of waren, destijds bekende namen. Echter, ook zij kregen slechte tijden. De zo enorm bekende Eminent uit Bodegraven hield op te bestaan. De "gewone" elektronische orgels verdwenen vrijwel geheel van de markt en werden verdrongen door de "keyboards". Maar, stilletjes op de achtergrond, bleven de zgn. klassieke instrumenten bestaan. In die sector werden deze elektronische instrumenten verder doorontwikkeld en bereikten zij via de puur analoge geluidsopwekking, vervolgens via de zgn. halfdigitale orgels het huidige stadium van de nu volledig digitaal aangestuurde instrumenten. Wellicht iets minder bekende fabrikanten legden zich toe op dit zeer specialistische vakgebied.

Internationale namen beheersen inmiddels deze markt. Viscount, een Italiaans bedrijf, is eigenlijk nooit weggeweest en opereert in Nederland onder de naam Domus. Ahlborn uit Duitsland produceert een aantal prachtige instrumenten en uit de V.S. worden inmiddels de zgn. Allen orgels geïmporteerd. Nederland zelf speelt evenwel een zeer hoge toon mee op de internationale markt. Mooie instrumenten worden geproduceerd door de firma Content te Ermelo, of in Lelystad door de firma Eminent. Dit merk heeft, behalve de zo bekende naam, niets met het voormalige Eminent uit Bodegraven te maken. Wereldwijd opereert op de internationale klassieke orgelmarkt de Nederlandse firma Johannus Orgelbouw te Ede. Zelf bezitten wij een instrument van deze fabrikant.
 
Hier ligt mijn ervaring en de laatste jaren heb ik de verdere ontwikkeling van deze instrumenten kunnen volgen. Ons vorige orgel van deze fabrikant, half digitaal / half analoog, wist al een schitterend geluid voort te brengen. Ons huidige instrument (inmiddels al weer 4 jaar oud), volledig digitaal 18 bits gesampled, weet vele "echte" kerkorgels te evenaren. En dit alles door de betrouwbare digitale en zeer specialistische techniek (samples), volledig doorontwikkeld en telkens verbeterd door de technici van Johannus Orgelbouw.

Eigenlijk is dit instrument niet meer te onderscheiden van een echt kerkorgel, of beter gezegd van de machtige instrumenten die voorkomen in kathedralen. Daar kan menig echt kerkorgel niet bij. Puristen van het echte kerkorgel zullen de echte instrumenten altijd superieur blijven vinden ten opzichte van hun digitaal / elektronische varianten. Mijns inziens verliezen deze echte instrumenten het echter tegen hun elektronische evenknieën. Bedenk dat er in de hele wereld geen twee eensluidende echte kerkorgels bestaan en ze allemaal, zelfs van dezelfde bouwers, een tikje anders zijn. Zie zo ook hun elektronische varianten, in het verlengde daarvan. Neem de prijs in deze vergelijking ook mee! Welk echt blaasinstrument (kerkorgel) koop je nog voor zo'n pakweg f. 20.000,=? Mogelijk één met maximaal zes of acht stemmen op de tweedehandsmarkt. Ons instrument, voor dezelfde prijs, heeft 47 verschillende stemmen en extra effecten welke zich, dankzij een intonatieschakeling, eigenlijk verdubbelen. Over de vele extra mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld aansturing vanuit een PC met behulp van Midi hoef ik het dan verder niet te hebben.

Door deze vergaande techniek op het gebied van midi en sampling beleeft het klassieke orgel vandaag de dag weer een opleving. Want op een "kerkorgel" hoef je natuurlijk niet uitsluitend "kerkmuziek" te spelen maar ook prachtige klassieke muziek kun je hiermee ten gehore brengen. Deze muziek krijgt vaak een extra dimensie door de vele mogelijkheden zoals extra effecten die deze instrumenten bieden.

Dit is een wellicht minder bekende toepassing van Midi en is hier door mij wat nader belicht. Wellicht interessant om ook kennis van te hebben.

K. C. den Breejen.
Hoogvliet-RT.
Mailto: kc.den.breejen@hccnet.nl

Interessante site: http://www.johannus.com/