Louis Georg Hoogendoorn, Neerlandicus in Shanghai

Tijdens mijn eerste jaar Nederlands in september 1984 schoof ik tijdens een van mijn eerste colleges in de banken op een van de achterste rijen naast iemand die ik nog niet kende, maar die in belangrijke mate de afgelopen tien jaar van mijn leven mede heeft bepaald. Een Chinees, Dong,  net afgestudeerd in Germanistiek aan de universiteit van Heidelberg en klaargestoomd voor een jaar Nederlands.

Hij woonde aan de Rijnsburgerweg in een verpleegstersflat en nam genoegen met een paar vierkante meter leefruimte. Tijdens dat eerste jaar hielp ik hem zo goed en zo kwaad als ik kon. Het kan raar lopen, want ik kon natuurlijk niet voorzien dat ik exact tien jaar later op dezelfde manier met "zijn" moederstaal zou knokken, zoals hij op zijn  beurt met het mijne had geworsteld.

Van huis uit heb ik meegekregen, dat je tot het uiterste moet gaan om je doel te bereiken indachtig de woorden van Hermann Hesse: “Man muss das Unmoegliche tun, um das Moegliche zu erreichen”.  Zo heb ik tijdens mijn studie chinese taal en cultuur aan de universiteit in Beijing - ik was inmiddels 32 en had mijn ook paar een paar vierkante meter tot mijn beschikking - vaak teruggedacht aan mijn Chinees/Leidse studievriend.

Hij had bewezen dat het mogelijk was: een vreemde taal leren, onder - op zijn zachtst gezegd - niet altijd even gemakkelijke omstandigheden.

Terug naar 1984: Ik was uitgeloot op de verschillende Scholen voor Journalistiek en besloot dus maar Nederlands “te gaan doen” in Leiden. Omdat ik de lange route had gevolgd, als HEAO-er gesjeesd en carriere gemaakt als dienstplichtig militair, begon mijn Studie Nederlands met slechts een doel: binnen 4 jaar afronden!

Tijdens mijn studie werkte ik bij boekhandel Ginsberg op de Breestraat en in het weekend liep ik de voetbalvelden in de regio af om er voor de lokale sportredactie van de Leidse Courant verslagen over te schrijven. Lid van een studentenverening hoefde ik niet te worden, want vrienden te over in de sleutelstad, waar ik in 1962 in het vm. Hooigrachtziekenhuis het licht aanschouwde.

Sportjournalist, met voetbal als specialisatie, dat was mijn roeping. 't Kon verkeren…...

De twee-fasen-structuur opende de deur naar andere vakken, zoals public relations in Utrecht met als spreekstalmeester de onvergetelijke van der Meijden en economie in Leiden bij de vakgroep rechten. Verder moest en zou ik "echt" leren schrijven. Want daar moest nog wel wat aan worden gesleuteld: “taalbeheersing”dus. Hoewel ik na het eerste jaar wel twijfelde, want de moderne letterkunde bracht mijn hoofd op hol met onder meer gastschrijvers als Gerard van het Reve op oogafstand…

Terwijl ik dit schrijf, kijk ik uit over de dagelijks veranderende skyline van Shanghai en denk ik aan "een zakdoek in de oceaan". Mijn gedachten gaan terug naar de (helaas veel te vroeg overleden) en bijzonder aimabele Harry Scholten, die mijn mondeling examen tot iets heel speciaals maakte. Op het moment dat hij doorhad, dat ik de stof redelijk onder de knie had, begon hij over “het leven" in algemene zin. Het kunnen relativeren…

Vooral dat laatste is geen eenvoudige opgave hier. Een eigen bedrijf met twee partners en ruim 60 medewerkers in een land met een jaarlijkse economische groei van gemiddeld zo’n 10% dat nauwelijks scheiding kent  tussen "werk" en "prive". Waar je in letterlijke zin dag en nacht bezig bent.

Leiden. Nederlands. Ik sluit mijn ogen weer en waan me weer voor even in de bibliotheek aan de Witte Singel. Dialecticus Van Bree heeft een lekke  band en loopt met zijn fiets aan de hand over de brug richting Groenhazen- gracht. Gemeenschappelijke topen? Braet knikt voorbij: de vader aller retorica. Over debatteren en argumentatieleer gesproken. Komt in China uitstekend van pas. Van Oosterom, erudiet, als altijd keurig en beschaafd, bijna hoofs: veel te groot voor Leiden. Anbeek, toch een beetje omgeven met het aureool van de decadente Amsterdamse professor, die net zijn eerste roman heeft uitgebracht en waarvan het afstraalt dat Leiden slechts een "tussenpost" voor hem zal zijn. Hij loopt niet, maar walst richting zijn bureau. De enorm gepassioneerde van Selm. Door hem nam ik een duik in de uitgeverswereld rondom Multatuli. Hij bracht mij net als Scholten aan het twijfelen. Afstuderen? Toch maar boekwetenschappen dan? Indie-specialist van Zonneveld! Nog zo’n gepassioneerde wetenschapper. Hij is ook degene die mij veel waardering voor het werk van Springer heeft bijgebracht.

Weer terug naar Shanghai,  waar we vanuit een kantoor en een warehouse ons papier direct aan de eindgebruikers verkopen. De handel in groondstoffen voor de papierindustrie neemt nog ieder jaar toe. In China schieten ze als paddestoelen uit de grond. Ten eerste om aan de binnenlandse vraag te voldoen. Maar in de toekomst zal papier – in navolging van b.v. textiel ook worden geexporteerd.

Frank Janssen schudt mij wakker. Een golf van enthousiasme, minder wetenschappelijk dan Braet, maar zeker dubbel zo gepassioneerd. Brandstichter in de ziel van een 25-jarige die wil afstuderen. Hij zegt iets in de geest van: "Laten we er maar een eind aan breien, want ik heb nou niet het idee dat je nog heel veel spetterende theorieen op papier gaat zetten."

Gelijk heeft hij: ik ben al met mijn gedachten bij de werkzaamheden die ik voor Fokker ga verrichten. Daar kan ik immers na mijn geslaagde pr-stage direct aan de slag. De Leidse jaren zijn omgevlogen…

We liepen de deur niet bij elkaar plat, maar ook na mijn studie heb ik  contact gehouden met mijn Chinese vriend. Hij is dan inmiddels cultureel attache bij de Chinese Ambassade. In 1993 bel ik hem in Beijing en vraag ik hem eens te kijken of er een mogelijkheid bestaat om Chinees te gaan leren. Waarom die opwelling van chinees te gaan leren in Beijing?

Wel, Fokker was net overgenomen door Daimler Benz. Dat leverde de nodige problemen op en ik had behoefte aan een nieuwe uitdaging. Fokker zag dat wel zitten en dacht aan de nodige expansie naar het verre oosten. China: daar zou het allemaal gaan gebeuren. Dat stond toen ook voor mij  al als een paal boven water.

Het zou echter allemaal wat anders lopen ….Op de dag dat het prachtige Fokkerbedrijf in 1995 failliet werd verklaard, vertrok ik met twee koffers en met de voorhanden zijn kennis van de chinese taal en cultuur weer naar China om het daar te gaan “maken”. Ik had mijn appartement in Amsterdam verkocht, Dong schreef mij in en ik studeerde met veel plezier Chinees aan de universiteit van Peking.  Op de dag dat Fokker failliet werd verklaard op ………vertrok ik met 2 koffers en de nodige Chinese talenkennis, om het daar "te gaan maken"

Als het daar lukt, lukt het overal. En van die beslissing heb ik geen moment spijt gehad. Anno 2005 zijn we gegroeid van een pionier-bedrijfje naar een professionele onderneming met 5 kantoren waarvan 4 in China en 1 in Rotterdam, een joint venture, warehouses, ruim 60 medewerkers en een omzet van 23 miljoen dollar. En er is nog geen einde aan de groei.

Vanzelfsprekend moet je je hier anders opstellen dan in Nederland. Ik ben te gast in dit land, dus pas me aan. Dat begint met het "beheersen" van de taal. Probeer veel te lezen over cultuur en geschiedenis van het land. Vanaf het begin kijk ik met een "open mind" naar de geweldige ontwikkeling die dit land doormaakt. Ik zou haast willen zeggen, dat als je hier nog nooit bent geweest, je je eigen ogen niet gelooft. Er is in de laatste 10 jaar zo ontzettend veel veranderd. Ongelooflijk. Ik wil het niet over de negatieve aspecten hebben. Daar lezen we al zoveel van in de media. Vergeet niet dat het een enorme uitdaging is een land met 1,3 miljard inwoners bekwaam te besturen.

Ik was in dit land op geschiedenisboek-momenten: de overdracht van Hong Kong en Macau. Tijdens de toekenning van de Olympische Spelen, maar ook tijdens het bombardement van de Nato op de Chinese ambassade in Belgrado en tijdens het overlijden van Deng Xiao Ping. Vorig jaar vond de eerste Grand Prix plaats in Shanghai en daar waren rond de 175.000 toeschouwers opaf gekomen. "When China wakes, it will shake the world" zei Napoleon Bonaparte. Ik vrees dat hij gelijk gaat krijgen. Op dit moment studeren er meer dan 7000 Chinese studenten in Nederland. Men verwacht in 2005 350,000 Chinese toeristen in Nederland. China: Ik raak er niet over uitgesproken. Never a dull moment.

Als het kan stop ik er in 2010 mee. Dat zal een mooi jaar worden, want dan staat Shanghai volledig in het teken van de "World Expo". Voor de verre toekomst zijn er zijn plannen om een boek te schrijven (en zelf uit te geven), Spaans of Italiaans te studeren, mezelf verder te verdiepen in de Chinese politiek en misschien zelfs iets op het gebied van de Sports Marketing op te zetten hier in China.

Maar we leven in het nu, dus te veel vooruit kijken wil ik ook niet. Hier in Shanghai in 2005! Om met een mooie spreuk van Buddha te eindigen: "The secret of health for both mind and body is not to mourn for the past, not to worry about the future, or not to anticipate troubles, but to live in the present moment wisely and earnestly."